Je kan het je misschien niet voorstellen, maar ik begin vrijwel elke dag met een koude douche. Geen uren, maar een paar minuten, het gaat tenslotte om de schrikreactie van je lichaam. Wat zijn de gezondheidsvoordelen en (eventueel) – nadelen? En hoe pak je het aan?
Koud douchen is een manier om de dag op een positieve manier te beginnen; douchen met de warme kraan op 0 en de koude kraan wijdopen. Ik kan me goed voorstellen dat je daar niet direct warm voor loopt, maar het is een echte aanrader.
Wat zijn de voor- of nadelen?
Ik zei het al, koud douchen heeft veel voordelen. Maar wat gebeurt er precies in je lichaam, waardoor het zo goed is voor je gezondheid. Eigenlijk is het heel logisch: omdat ons lichaam doorgaans door ons verwend wordt met een warme douche, weet het niet beter of lekker warm is de graadmeter. Niet alleen onder de douche, maar altijd. De winter staat voor dikke dekens, warme kleren, altijd de verwarming aan. Het lichaam weet gewoon niet beter. Als het dan onverwacht een plens ijskoud water over zich heen krijgt, schrikt het zich een hoedje. Maar daardoor wordt het wel op ‘wrede’ wijze wakker geschud. En dat is goed: want dat stimuleert de aanmaak van bruin vet.
Wat gebeurt er precies?
Bruin vet? Dat klinkt nogal smerig. Zo klinkt het misschien wel, maar dat is het niet. Bruin vet zorgt er voor dat ons lichaam goed op temperatuur blijft, dus als je voldoende bruin vet hebt, heb je het minder snel koud. Een bijkomend voordeel is dat je daardoor sneller afvalt. Kortdurende fysiologische stress en de aanpassing van je lichaam hierop, noemen we hormese. Naast bruin vet, geeft de schrikreactie door het koude water ook een zogenaamde hormetische prikkel. Dat zijn prikkels die je lichaam gezond houden. Denk aan dorst, honger, koude, warmte, intensief trainen etc. Een tijdelijk hongergevoel hebben is dus gezond. Net als je lichaam blootstellen aan koude, zoals koud douchen.
Als je plotseling onder een koude douche stapt, heb je het lichaam in het begin niet onder controle, je begint als een gek te rillen. Als reactie daarop maakt het lichaam bruin vet aan. Bruin vet produceert vervolgens de warmte die je nodig hebt om het te kunnen verdragen. Koud douchen zorgt er dus voor dat jouw innerlijke thermostaat de temperatuur weer zelf kan regelen. Je traint als het ware je lichaam om weer om te kunnen gaan met koude en warmte. Je zult dan ook merken dat je er steeds beter tegen kan.
Door de schok van het koude water wordt het immuunsysteem geprikkeld hetgeen resulteert in verhoogde productie van witte bloedcellen waardoor je je bloedsomloop verbetert: in eerste instantie vernauwen je bloedvaten, waardoor de bloeddruk stijgt en het bloed krachtiger door je aderen wordt gestuwd. Om de warmte vast te houden, pompt je hart meer bloed naar je organen. Na de koude douche zakt je bloeddruk weer, maar blijft het effect van een verbeterde doorbloeding. Doordat spieren en bloedvaten samentrekken, wordt je huid bovendien gladder en strakker en droogt minder snel uit.
En, het leukste van alles is, als je na de eerste schrik tot bezinning komt en op een goede manier gaat ademen: diep inademen door je neus, even rust, dan langzaam door je mond uitademen, weer even wachten.., etc. (Ook daar komen we later uitgebreid op terug) – merk je dat je de situatie steeds beter onder controle krijgt. Na een paar minuten gaat dat vanzelf: je gaat dieper ademhalen, je hart gaat sneller kloppen en je voelt je bloed door je lichaam stromen. Dit zorgt ervoor dat je een stoot energie krijgt en in je hoofd juist diep ontspant.
Hoe pak je het aan?
Om sneller door de zure appel heen te bijten, kun je het gemakkelijker maken voor jezelf. In het begin weet je lichaam zich geen raad, dat merk je aan een versnelde ademhaling. Dit is normaal. Als je na elke in- en uitademing even inhoudt (drie of vier seconden), zal je merken dat je al snel in rustiger vaarwater komt. Ook dit wordt steeds gemakkelijker naarmate je het vaker achter elkaar doet.
Cold turkey
Je kan het op meer manieren aanpakken: cold turkey, dus in een keer onder die koude straal. Je kunt het ook langzaam opbouwen: beginnen met je voeten, benen, handen en armen. Vervolgens kun je je rug, buik, borst, gezicht en kort je hoofd afspoelen. Of Je kunt beginnen met bijvoorbeeld tien seconden, en elke dag iets langer onder de koude douche blijven staan. Je kan het opbouwen van een minuut, een paar minuten, etc., maar niet langer dan tien minuten. Het is handig als je een kookwekker bij de hand hebt, dan kun je meten hoe lang je eronder bent gebleven. Dat motiveert..De prettigste manier is de wisseldouche: start met een warme douche en eindig met koud afspoelen.
Die-hards
Als je er helemaal voor wil gaan, volg dan de Wim Hof-methode. Wim Hof also known as ‘The Iceman’ is er van overtuigd dat kou goed voor je lichaam is. En als ik zeg ‘kou’, dan bedoel ik Siberische kou, hoe kouder, hoe beter. Zo liep hij in Finland een halve marathon op blote voeten en zwom hij onder ijsschotsen door op de Noordpool bij temperaturen van onder de min twintig.
Waarom kou goed voor je is?
Zijn verklaring is dat kou een positieve invloed heeft op je autonome zenuwstelsel. Wetenschappers in het Radboud UMC toonden aan dat Hof gelijk had. Het autonome zenuwstelsel (autonoom=zelfstandig, onwillekeurig) regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in je lichaam, zoals je ademhaling, je hartslag, je bloeddruk, de energieproductie, de spijsvertering en de stofwisseling. Over dat soort functies hoef je niet meer na te denken, in de zin dat dat wel goed zit.
Natuurlijk is het, als je dat niet gewend bent, best even schrikken de eerste keer. Toch is de methode van Wim Hof de beste. Dat je schrikt als je opeens dat koude water op je huid voelt, is niet zo gek, maar belangrijker het is ook beter om het zo aan te pakken. Juist die schrikreactie stimuleert het autonome zenuwstelsel en daarmee je immuunsysteem. Daarbij is wel het uitgangspunt: hoe langer en kouder, des te beter.
Wat kan je er zelf aan doen?
Ik raad je een paar dingen aan: sowieso om het uit te proberen. Maar doe het dan niet bijvoorbeeld twee keer in de week,maar dagelijks. Het is heel verleidelijk om te denken: ik doe het twee keer per week of om er snel weer onder vandaan te stappen en te denken: dit nooit weer! Probeer het, om te beginnen, drie weken lang dagelijks (minimaal een minuut). Het is een ijzersterk wapen tegen verzwakking van het immuunsysteem. En een sterk immuunsysteem is een immens sterk wapen tegen kankercellen, virussen en andere ziekteverwekkers.
Koud douchen is in het begin best effe schrikken, maar als je doorzet zal je merken dat het steeds gemakkelijker gaat omdat je er aan went. Het is helemaal niet nodig om uren onder die koude douche te staan, een paar minuten is voldoende. Ik doe het een minuut of drie, vier. Even doorbijten dus. Als je je lichaam af en toe uit zijn comfort-zone jaagt – des te vaker, des te beter – geeft dat het lichaam een soort duurzame oppepper. En het mooiste is: je begint je dag vol energie in plaats van onder een watten deken, zoals vaak na een warme douche.
Waar kan ik nog meer informatie vinden?
Een leuk, maar ook interessant artikel vind je op https://www.bemassage.nl/het-effect-van-kou-en-warmte-op-je-lichaam/
En als je meer wilt weten van hoe Wim Hof tegen koude aan kijkt, lees dan zijn boek, simpelweg de Wim Hof Methode
