Hoe kom je van die dagelijkse vermoeidheid af?

door | Vitaal, Vitaal Les 3

Een groot gedeelte van ons is bijna altijd moe, zeg maar chronisch vermoeid. Misschien herken jij dat ook. Waar komt dat vandaan en wat kan je er aan doen? Eigenlijk helpen alle dingen die je de eerste zes lessen van deze cursus hebt gedaan, om van chronische vermoeidheid af te komen. Deze blog is bijna en samenvatting daarvan. Maar er is meer…

Wat is het?

Vitaliteit staat voor levenslust; als je vitaal bent, houdt niets je tegen om leuke dingen te doen. Dan staan alle seinen op groen om optimaal te kunnen genieten van het leven. Dat is een enorme booster voor je immuunsysteem. Maar wat nou als je je elke dag zo moe voelt dat je nergens zin in hebt, wat kan je daar aan doen?

Wat kan je doen tegen (chronische) vermoeidheid?

Gelukkig heel veel! Om te beginnen is zonlicht een eerste klas booster van je vitaliteit; als de zon schijnt, worden de meeste mensen alleen daar al blij van. Maar het heeft ook een belangrijke invloed op je gezondheid. Uit nieuw onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de zon niet alleen goed is voor de aanmaak van vitamine D (dat wisten we natuurlijk al), maar ook voor de snellere beweging van T-cellen in ons lichaam. En dat is goed nieuws, want die T-cellen spelen een belangrijke rol bij de bestrijding van bacteriƫn en infecties. En die kan je er natuurlijk niet bij hebben als je iets leuks wilt gaan doen.

Dit onderzoek staat in schril contrast met het dringende advies om je zoveel mogelijk in te smeren tegen het gevaar van de zon.  In de zomer drukt iedere discjockey, weerman of presentator je op het hart, om je vooral in te smeren. Behalve dat de meeste smeersels kankerverwekkende stoffen bevatten, waardoor het risico op huidkanker juist groter wordt, houden ze de straling van de zon tegen, zodat je minder (of geen) vitamine D opneemt, waardoor je immuunsysteem er niet van kan profiteren. Insmeren is dus het minst verstandige wat je kunt doen als je gezondheid je lief is. In tegendeel, geniet juist zoveel mogelijk van de zon (als die schijnt).

Een ander facet dat ons helpt om zo vitaal mogelijk te zijn of te worden, heeft ook met de zon te maken, maar dan op een andere manier. Aangezien we als soort het grootste deel van ons hele leven in de natuur hebben geleefd, en het peertje pas eind negentiende eeuw door een Canadees is uitgevonden, was zonlicht ons enige licht. We gingen slapen als het donker werd, en stonden op als de zon opkwam.

Wat werkt juist averechts?

Tegenwoordig is dit ritme heel anders. We worden gewekt door de wekker en gaan pas naar bed als de zon al een paar uur onder is, natuurlijk afhankelijk van de tijd van het jaar. Het is niet langer het zonlicht dat ons ritme aangeeft, maar het elektrische licht dat we zelf naar believen kunnen bedienen. Omdat de zon in de winter al snel ondergaat, overbruggen we de uren tot het slapengaan met dat kunstmatige licht. Dat is een belangrijke verandering.

Maar wat nog (veel) erger is, de laatste decennia is ons levensritme door meer invloeden van de moderne tijd veranderd; zo wordt deze moderne tijd vooral gekenmerkt door het gebruik van allerlei elektronische apparaten zoals computer, televisie, telefoon en tablets, apparaten met schermen dus. Deze geven ook licht. Alleen dit licht houdt geen rekening met opkomen en ondergaan van de zon, het schijnt dag en nacht als jij het aanzet en gebruikt. En het blauwe licht dat deze apparaten uitstralen, heeft juist een negatieve invloed op onze vitaliteit. Ons ritme, circadian rhythm genoemd, wordt er zelfs grondig door in de war geschopt.

Om te beginnen door de straling die het veroorzaakt (daar heb ik het in een andere blog over), maar dus ook door het blauwe licht dat ze geven. Dit licht heeft een negatieve invloed op je slaap, waardoor je niet alleen korter en onrustiger kan slapen, maar ook minder diep dan gewenst is. Dat zorgt er voor dat je ‘s morgens niet uitgerust, maar met een vermoeid gevoel  opstaat.

Ons lichaam is toegerust om om te kunnen gaan met de natuurlijke omstandigheden; alert gedurende de dag en ‘s nachts in de slaaptoestand. We gingen, nogmaals, slapen als het donker werd en stonden op als de zon ging schijnen. Tegenwoordig maakt dat geen verschil meer. Dankzij elektriciteit gaat het leven vierentwintig uur, zeven dagen in de week gewoon door. Overdag zitten we tot overmaat van ramp vooral binnen, en ‘s avonds houdt al dat synthetische licht ons uit de slaap. Dat past niet bij het biologische ontwerp en leidt tot een scala aan ziektes en kwalen die allemaal gemeen hebben dat het ons immuunsysteem verzwakt.

Wat kunnen we er zelf aan doen?

Gelukkig zijn er mogelijkheden om daar iets aan te doen. De basis is: volg zoveel mogelijk het ritme van de natuur; sta op met de zon en ga zoveel mogelijk naar buiten. En vooral: laat je niet leiden door deze elektrische apparaten! Om zo goed en diep mogelijk te slapen, is het advies: zet al die apparaten (ook de televisie) een uur voor je gaat slapen uit. En als je gaat slapen, zorg er dan voor dat het zo donker mogelijk is. Er zijn brillen te koop die je tegen het blauwe licht beschermen, en brillen die al het ongewenste licht tegenhouden. Die kan je zelfs ophouden als je naar bed gaat, maar ik prefereer toch een oogmasker.

Nog een tipje: veel mensen eten van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat, vlak voor ze naar bed gaan. Dit eetpatroon is een belangrijke factor als het gaat om overgewicht en ernstige ziektes als kanker, maar ook is het een belangrijk facet bij vermoeidheid; de spijsvertering kost je lichaam namelijk heel veel energie, helemaal als het om ongezonde voeding gaat. Dus eet overdag gezond en met mate, beperk eten idealiter tot maximaal elf uur en stop ermee een paar uur voordat je gaat slapen. Verder is bewegen (in plaats van hangen of zitten) een goed middel tegen vermoeidheid, net als ontspanning. En vergeet niet voldoende water te drinken.

Wat kan je beter niet doen? Om te beginnen ligt het voor de hand om vermoeidheid te verjagen door bijvoorbeeld koffie, cola of energiedrankjes, maar is dat eigenlijk wel zo handig? Je raadt het al, nee, dat is niet handig. Voor even krijg je een kick, maar daarna voel je je meestal nog vermoeider. Het is ook niet zo slim om vlak voor het slapen gaan, je enorm in te spannen, allerlei spelletjes te gaan doen op de tablet of in de stress te schieten. Zorg dus dat je hoofd leeg is  – schrijf storende gedachten op – en zorg dat alle elektrische apparaten met een scherm minstens anderhalve meter bij je vandaan liggen. als je je bed in duikt

Je zult merken als je deze adviezen ter harte neemt, dat de vitaliteit heel snel toeneemt; je zal je minder moe voelen en meer energie hebben om leuke dingen te doen. Dat versterkt daarnaast je immuunsysteem, waardoor je minder snel ziek bent. Wie wil dat nu niet?