Het wordt er van jongs af aan in geprent: groente en fruit zijn super gezond. Als we ergens als kind niet aan hoefden te twijfelen, dan was het dat wel. Maar is dat wel echt zo?
Wat is het?
Natuurlijk is fruit net als groente een bron van gezonde voedingsstoffen. Daar is gen twijfel over. Denk aan bijna alle micronutriënten: vitamines, mineralen en spoorelementen, en vezels die in alle fruit en groentesoorten zitten. Denk ook aan vitamine C, D en B12, en mineralen als zink, ijzer en magnesium. Iedere vitamine, mineraal of spoorelement heeft voordelen voor je gezondheid. Maar dat is niet het hele verhaal…
Wat zijn fytonutriënten?
Fytonutriënten zijn stofjes die planten aanmaken om zichzelf te kunnen beschermen; bijvoorbeeld tegen UV-straling, bederf, ziektes en dieren. Dat is de reden dat planten voor het grootste deel heel gezond zijn voor ons. Als wij die planten eten, krijgen we dezelfde stofjes binnen, en daardoor worden ook wij weerbaarder tegen ziektes en kwalen. Denk aan diabetes, hart- en vaatziekten, beroertes en kanker.
Planten (groente en fruit) kunnen bijdragen aan een betere weerstand, ook dat is een vaststaand feit. Een gezond gewicht, een mooiere huid en een betere conditie danken we onder andere aan deze producten. Dat heeft veel te maken met de antioxidanten, maar ook mineralen en vitamines die in groente en fruit zitten, want die versterken vrijwel allemaal ons immuunsysteem. Daardoor lopen we minder risico om ziek te worden; van een simpele verkoudheid tot ernstigere ziektes als kanker en hart- en vaatziektes.
Van vitamines en mineralen is wetenschappelijk bewezen dat we die hard nodig hebben. Daarnaast bevat onze voeding ook nog andere stoffen die een positieve invloed hebben op de gezondheid, bijvoorbeeld bio-actieve stoffen als voedingsvezels, kruiden en antioxidanten. Hoewel ze wel een functie hebben in ons lichaam, wordt nog onderzocht in hoeverre het onze gezondheid bevordert. Een voorbeeld: sommige bioactieve stoffen geven kleur aan groente. Daar dankt boerenkool bijvoorbeeld zijn groene kleur aan, tomaat zijn rode kleur en paprika diverse kleuren.
Bioactieve stoffen kunnen van nature in voeding voorkomen, maar er ook kunstmatig aan worden toegevoegd. Veel van deze plantaardige voedingsstoffen hebben onder andere een sterke antioxidantwerking, waardoor ze kanker kunnen helpen voorkomen, gunstig zijn voor je hart en bloedvaten en huidveroudering kunnen vertragen. Als je daar voldoende van binnenkrijgt, ben je super gezond bezig. Toch?
Hoe word je gezond oud?
Hoewel het als een paal boven water staat dat groente en fruit van nature super gezond zijn, en dat je als je gezond oud wil worden, daar maar beter veel van kan eten of drinken (sap, smoothie), zitten daar nog wel een paar haken en ogen aan. Het kan altijd beter, zullen we maar zeggen.
Als je de meeste gezondheidswinst uit je fruit en groente wilt halen, dan raad ik je aan om:
- zo gevarieerd mogelijk te eten. Omdat elk stuk fruit of groentesoort diverse vitamines, mineralen, antioxidanten en spoorelementen bevat, doe je er goed aan om je niet tot een soort te beperken. Hoe meer verschillende (biologische) soorten fruit en groente, hoe beter! Des te meer fruit, hoe meer verschillende nutriënten, hoe meer je je immuunsysteem versterkt.
- je fruit en groente zo vers mogelijk te kopen. Dat betekent (a) lokaal geteeld en (b) seizoengebonden groente of fruit te kopen, zodat het zo weinig mogelijk reistijd achter de rug heeft en dus zo vers mogelijk op je bord ligt. Lokaal geteeld betekent dicht bij jou in de buurt geteeld en seizoensgebonden betekent groente of fruit van het seizoen.
- je fruit en groente biologisch geteeld te kopen in de biologische winkel, of op een biologische markt bij jou in de buurt. Nog beter: bij een boer bij jouw in de buurt, want dan weet je zeker wat je koopt. Het bevat veel meer micronutriënten dan groente of fruit in de supermarkt, en veel minder (of helemaal geen) pesticiden.
- je groente op een goede manier te bereiden: met een gezonde olie (bijvoorbeeld olijfolie) op een zo laag mogelijk vuur je eten klaar te maken. Op die manier gaan er zo weinig mogelijk voedingsstoffen verloren en blijft de smaak het beste behouden.
- Voldoende groente en fruit; het Voedingscentrum adviseert 250 gram groente en twee stuks fruit per dag. Afhankelijk van hoe gezond je verder leeft, of hoe goed je in je vel zit, adviseer ik je minstens 500 gram verschillende groentes en 4 verschillende stuks fruit per dag te eten. Met daarbij de toevoegingen ‘biologisch’, ‘lokaal geteeld’ en ‘van het seizoen’.
Waarom is dat zo?
Gevarieerd, omdat je daarmee voldoende van alle benodigde gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt: vitamines mineralen, spoorelementen, vezels, antioxidanten en (andere) bio-actieve stoffen. Een leuke bijkomstigheid is dat elk kleur andere fytonutrienten met zich meebrengt. Dus als je zonder veel gedoe, gezond wilt eten, kies dan voor variatie. Vers, lokaal geteeld en seizoensgebonden gaan samen; als je seizoensgebonden groente of fruit wilt eten, dan kan je altijd terecht bij de lokale (biologische) boer bij jou in de buurt.
Wat kan ik daarmee?
Omdat zo de meeste gezonde voedingsstoffen bewaard blijven. Als je deze producten in de supermarkt koopt, komen ze vrijwel altijd uit het buitenland, waardoor ze vaak weken, soms maanden onderweg zijn voor ze in de schappen van de supermarkt liggen. Biologische teelt omdat daar de meeste gezonde, essentiele voedingsstoffen in zitten (vanwege de aarde waarop het is geteeld), en de natuurlijke samenstelling (het bevat bijvoorbeeld geen chemische bestrijdingsmiddelen en GMO’s). Bereiding: op zo laag mogelijk vuur, in zo gezond mogelijke olie of vet of rauw omdat je zo de meeste gezonde voedingsstoffen behoudt.