Elke dag een gezond ontbijt. Varieer!

door | Voeding, Voeding Les 1

De onderstaande blog is een bewerking van de blog van Richard de Leth van Oersterk. Best leuk geworden.

Veel mensen eten dagelijks hetzelfde. Dat kan van alles zijn. Wat dat is, is natuurlijk wel van belang, maar belangrijker: eet je gevarieerd? Richard maakt niet het onderscheid tussen biologisch en industrieel, bewerkt, maar zoals jullie inmiddels misschien wel weten: dat doe ik wel. Dat is bij mij basisregel 1. Basisregel 2 is dus variatie en pas op 3 staat wat eet je? Deze blog vertelt je er alles over.

In zijn blog bespreekt Richard de pro’s en con’s van ‘waarom dagelijks ontbijten met havermout en amandelmelk niet optimaal is?’ Zijn uitgangspunt is, net als het mijne: ‘Bescherm jezelf en je gezondheid tegen het grootste voedingsprobleem.’ Hij gebruikt daarvoor de 3- dagen regel. Dat was dan weer een goede les voor mij, want daardoor zorg je automatisch voor variatie.

Waarom variatie?

Variatie is misschien wel het meest ondergeschoven kindje als het over gezonde voeding gaat. Een belangrijke kanttekening daarbij is in mijn optiek: varieren met gezonde voedingsproducten. Volgens mij haalt varieren met industriële, supermarktproducten nauwelijks iets uit, het is namelijk vrijwel allemaal slecht tot zeer slecht. Het stoort mij dan ook mateloos dat daar nauwelijks aandacht aan wordt besteed in de media en zelfs door Richard. Volgens mij maak je het in dat geval alleen maar erger.
Variatie dus. Door gevarieerd te eten en te drinken krijg je meer gezonde stoffen binnen. In elk natuurlijk, onbewerkt product zitten gezonde stoffen. Als je elke dag hetzelfde eet en drinkt, krijg je dus ook steeds dezelfde stoffen binnen en dat is natuurlijk mooi, maar in dit geval is meer altijd beter, maar dan ook nog eens in de goede verhouding. Als je bijvoorbeeld je boodschappen dagelijks bij de supermarkt doet, krijg je een overdosis aan Omega-6 binnen, en maar heel weinig Omega-3. Dat is een heel ongezond eetpatroon. Juist het omgekeerde zorgt voor gezondheid: veel meer Omega-3 dan Omega-6. Daar kom ik zo op terug.

Hoe ongezond is ‘dagelijks’?

Als ik de blog van Richard mag geloven, eten veel mensen dagelijks havermout met amandelmelk. Hij geeft aan dat er slechts 2% haver in zit, maar in de supermarkt is het dan ook waarschijnlijk nog bewerkt. Koop je je voeding in de biologische winkel, dan zal er meer schone amandelen in zitten en minder synthetische stoffen. Des bte meer er van een product wordt gekocht, hoe meer e er aan gaan sleutelen. Hij zegt: ‘De laatste tijd is haver in de vorm van havermout het nieuwe wondergraan en amandelmelk de beste koemelkvervanger. Veel mensen eten het dagelijks’. En stelt daarbij de vraag: Is dit wel zo gezond?
Goede vraag. Hij legt uit: ‘Als mens eet en drink je iedere dag. Je eet per jaar ongeveer tienmaal je lichaamsgewicht. Waar het menu van de oermens alleen oorspronkelijke voeding kon bevatten – er was nog geen supermarkt – is het voedingspatroon sinds het ontstaan van de landbouw en veeteelt 8000 jaar geleden drastisch veranderd. De mens is sindsdien veel meer brood, pasta, rijst, aardappelen en koemelkproducten gaan eten’.

‘Van troepvrij naar kunstmatig voedsel’

‘Het gevolg is dat de moderne mens te veel koolhydraten eet, en te weinig gezonde eiwitten en vetten. Want de voedingsindustrie vermarkt jouw instinct voor zoet. Voeding is big business. De ene hype lost de andere af. Het ene dieetboek is nog geen bestseller of er verschijnt weer een nieuwe. Waar je oorspronkelijk op voedingsgebied veilig was in handen van de natuur, ben je nu onveilig in handen van de mens. Want in het commerciële voedingslandschap is de stap van oorspronkelijke, gezonde en troepvrije voeding naar kunstmatig en ongezond voedsel gemaakt’.
Ik bedoel maar! ‘Wat je eet en drinkt heeft echter wel een groot effect op jouw (toekomstige) gezondheid. Want voeding is niets anders dan informatie voor je cellen en je genen. Na iedere maaltijd past jouw lichaam zich aan op basis van de voeding die het krijgt aangeboden. Voeding kan afbreken of opbouwen, ondersteunen of irriteren’. En daar wringt hem de schoen: want de reguliere voedingsindustrie breekt voornamelijk af en bouwt niet of nauwelijks op. Zelf bij ‘biologisch’ of ‘Bio’ in de supermarkt moet je letterlijk je vraagtekens zetten.

‘Wanneer is iets mensvoeding?’

‘Oorspronkelijk at de oermens zo’n 2000 (?) verschillende natuurlijke voedingsmiddelen per jaar.’ Natuurlijk betekent onbewerkt. Daar zat dus niets op, in of aan dat daar niet thuishoorde, hooguit wat vogelpoep. Terwijl de producten in de supermarkt vrijwel altijd ongezonde, gevaarlijke synthetische of chemische stoffen bevatten. Mijn advies: check het keurmerk op het product. Maar volg eerst een cursus ‘Keurmerken lezen en begrijpen’ of schaf een (sterkere) bril aan.
‘Variatie was het sleutelwoord. De belangrijkste regel op voedingsgebied is: als de mens van alles een beetje eet, is alles mensvoeding. Als de mens van een beetje alles eet, is niets mensvoeding. En hier gaat het fout’, volgens Richard. En daar ben ik het wel mee eens. ‘Eenzijdigheid is tegenwoordig het grootste voedingsprobleem. Dus iedere ochtend havermout met amandelmelk is niet optimaal’.

‘Welke voeding is dan wel optimaal voor jou?’

‘Alles wat je eet moet door je spijsverteringsenzymen en darmbacteriën worden verwerkt. Pas dan wordt het opgenomen. Je bent dus niet wat je eet, maar wat je opneemt’. En daarvoor moet je voornamelijk in je daren zijn. ‘De bacteriën in je darm worden ook wel darmflora of het microbioom genoemd. Er zitten tienmaal zoveel bacteriën in je darm als cellen in jouw lichaam.
Het totale gewicht van deze bacteriën bedraagt ongeveer 1,5 kilo. Je kunt deze bacteriën zien als een orgaan binnen een orgaan, namelijk binnen je darm. Als je goed voor je darmbacteriën zorgt, zorgen de bacteriën goed voor jou. Gezondheid wordt namelijk voor een groot deel bepaald door de verschillende bacteriestammen die in je darm leven. Eenzijdigheid brengt je darmflora meer uit balans, en variatie brengt je darmflora meer in balans’.

‘Hoe kan haver mijn darmflora verstoren?’

‘Neem haver. Haver is oorspronkelijk een glutenvrij graan, maar tijdens transport komt haver vaak met gluten in aanraking. De meeste haver bevat daardoor gluten, tenzij er op de verpakking zonder gluten of glutenvrij staat aangegeven’. En gluten kunnen voor sommige mensen heel schadelijk zijn. ‘Haver en dus havermout – is enorm rijk aan zetmeel. Haver bevat 64 procent zetmeel, wat enorm hoog is. Het is belangrijk om havermout goed te kauwen, want de vertering van zetmeel start al met het speekselenzym amylase in de mond.
‘Daarnaast zie ik(= Richard) in mijn praktijk tijdens ontlastingsonderzoek regelmatig dat de darmflora door overmatig zetmeel – lees: iedere dag havermout – is verstoord. Zetmeel zorgt voor een toename van de gramnegatieve bacteriën. Je hebt deze bacteriën wel nodig, maar niet teveel. Want een relatieve toename gaat ten koste van de andere darmbacteriën. Een disbalans is het gevolg. Een verstoorde darmflora zorgt voor een verstoorde opname. En het is zonde als je dure ontlasting hebt omdat bepaalde voedingsstoffen niet worden opgenomen’.
Maar er is meer: ‘Granen – waaronder haver – bevatten schimmels en deze schimmels produceren gifstoffen, mycotoxinen genoemd. Mycotoxinen zijn hittebestendig en kunnen laaggradige ontsteking – de rode draad onder Westerse welvaartsziekten – veroorzaken’. En die Westerse welvaartsziektes, kanker, diabetes, ouderdomsziektes en hart- en vaatziektes zijn de belangrijkste oorzaak dat mensen chronisch ziek worden. Chronisch ziek betekent lang niet altijd dat je er op korte termijn aan doorgaat, maar wel dat je levenslang op de pillen leeft, met alle bijwerkingen – en steeds andere medicijnen – vandien. ‘Beperk dus de inname van geraffineerde granen, waaronder haver’.

‘Hoe kunnen amandelen voor meer ontsteking zorgen?

De meeste mensen nemen havermout met amandelmelk. Amandelmelk bevat over het algemeen weinig amandel en veel water. Meestal zit er maar 2 procent amandelen in een pak. Het is anders met zelfgemaakte amandelmelk’. Dat is logisch, want dan bepaal jezelf hoeveel je erin doet. Nu zal je misschien denken: dan flikker ik er een paar ons in, maar ook dat is niet goed voor je. Blijf je gezonde verstand gebruiken, dat is eigenlijk regel 0 bij mij.
‘Noten en zaden zijn goede bronnen van eiwitten en vetzuren. Maar ook hier draait het om balans, want noten en zaden zijn rijker aan omega-6 vetzuren (die ontsteking stimuleren) dan aan omega-3 vetzuren (die ontsteking remmen). 100 gram amandelen bevatten 6 mg Omgega-3 en, houd je vast, maar liefst 12065 mg Omega-6. Lijnzaad (100 gr) bijvoorbeeld bevat in totaal 22813 mg Omega-3 en 5911 mg Omega-6.’ Kijk, en dan kom je aardig in de buurt van de gezonde verhouding van die twee. Nog een voorbeeld: ‘Een krop groene sla bevat 209 mg Omega-3 en 86,4 mg Omega-3 en spinazie (rauw) bevat 138 mg Omgeega-3 en 26 mg Omega-6 (5,3x zoveel).’
Ook hier is het belangrijk dat je voor variatie zorgt. Want een overschot aan omega-6 vetzuren (zitten ook vooral in pakjes en zakjes!) en een tekort aan omega-3 vetzuren vergroot de kans op ontstekingen. Eet naast een klein beetje noten en zaden (omega-6) vooral veel (blad)groentes, en een beetje vis (omega-3). Zo zorg je voor een goede vetzuurbalans en verklein je de kans op ontstekingen’. Een goede tip.

‘Richard, wat moet ik dan ontbijten?

Neem lekker havermout met amandelmelk. Zorg het liefst voor een kleinere portie havermout en doe hier wat hennepzaad, chiazaad, walnoten, lijnzaad of kokos bij. Zo verlaag je de hoeveelheid koolhydraten van de havermout en krijg je minder verstoring van de bloedsuikerbalans en darmfloraen voeg je wat extra eiwitten en vetten van de hennepzaad, chiazaad, walnoten, lijnzaad of kokos toe.
Maar het belangrijkste: eet morgenochtend iets anders’. Met andere woorden: ‘Varieer’. Daar heeft hij ook een goede regel voor: ‘1 op 3 regel. Dat houdt in dat je per drie dagen 1 keer hetzelfde ontbijt eet. Ook daar kan je trouwens best in variëren. Als je, zoals ik elke twee dagen een keer kwark eet, met noten, zaden, fruitsoorten en eiwitsupplementen, kan je daar in varieren met yoghurt ipv kwark, verschillen in fruitsoorten, toevoegingen, etc. Maar op zich is het natuurlijkheel goed dat je de ene dag die kwark eet, de tweede dag een groene smoothie en de derde bijvoorbeeld brood met een gebakken ei of een salade, want ook daarmee kan je eindeloos blijven varieren.
Dat geldt uiteraard ook voor de lunch en het avondeten. Wees cresatief, lukt dat niet, zoek op internet of pak er een kook- of receptenboek bij.