Suiker is verslavend. Dat geldt voor de regulaire frisdrankversies, maar zeker ook voor Light- en Zeroversies. Als je voor iedere persoon die op deze versies vertrouwt omdat ze denken dat je daar niet dik van wordt. Ook denken ze wellicht dat het ook minder verslavend is. En als het light-frisdrank is, zonder suiker, is dat dan zo erg?
Wat is het?
De meeste mensen die light-frisdrank drinken, maken zich waarschijnlijk weinig zorgen over hun gezondheid. Omdat er geen calorieën in zitten, denken ze dat het nauwelijks kwaad kan, niet voor hun gezondheid, maar zeker niet voor hun gewicht.
De facebookgroep ‘Diet Soda Coke Drinkers Who Want to Quit’ lijkt meer op een zelfhulpgroep voor drugsverslaafden dan op een babbelbox voor colaliefhebbers. De groepsleden moedigen elkaar aan, waarschuwen elkaar en delen moeilijke momenten bij hun pogingen te stoppen. Dat ze elke dag liters cola light drinken, zien ze niet als een onhebbelijke gewoonte, maar als een keiharde verslaving.
De verkoop van frisdrank neemt in Nederland al tien jaar gestaag af en verschuift naar light en suikervrij. Maar in 2020 ging toch nog meer dan zestien miljoen hectoliter over de toonbank. Dat betekent dat elke Nederlander bijna een glas per dag naar binnen klokt. Gemiddeld drinken coladrinkers dus vele malen meer per dag. Met alle gevolgen van dien.
Wat zijn de gevolgen?
De meeste mensen die light-frisdrank drinken, maken zich waarschijnlijk weinig zorgen over hun gezondheid. Omdat er geen calorieën in zitten, denken ze dat het nauwelijks kwaad kan, niet voor hun gezondheid, maar zeker niet voor hun gewicht. Dat zoveel mensen het drinken, zegt alles over de briljante marketing van frisdrankfabrikanten. Zij beheersen het weglaten van negatieve, ongezonde informatie, en het versterken van de voordelen als geen ander.
‘Daar heb je geen heroïne of sigaretten voor nodig’, zegt Moss. ‘Ook voedsel kan in de hersenen het beloningssysteem zodanig activeren dat alleen al de herinnering aan voedsel kan maken dat je gewoontes ontwikkelt die uiteindelijk voor sommigen een verslaving worden. En dan niet zomaar voedsel – er is nog nooit iemand verslaafd geraakt aan komkommer – maar voedsel dat door de industrie zo ontworpen is dat je er niet van af kunt blijven’.
‘Onze intuïtie houdt van zoet, en dus geven ze ons zoet.’ Met of zonder suiker. Want ook light en diet zijn zoet en maken dat er dopamine vrijkomt, het hormoon waarvan we niet alleen een goed gevoel krijgen, maar dat ons ook aanspoort om te eten of te drinken. En weinig geeft die reactie zo snel als frisdrank, dat nou eenmaal lekker makkelijk weg klokt. Zelfs het zien van het logo van Coca Cola’, schrijft Moss, ‘laat bij ‘gebruikers’ delen in de hersenen oplichten die in verband staan met verlangen’.
Word je dik van light?
Het Voedingscentrum, dat zich op wetenschappelijke inzichten baseert, ziet geen bewijs dat mensen hetzelfde reageren op zoetstoffen als proefdieren in experimenten, en meer honger krijgen van light-frisdranken. Wel blijken mensen die veel light drinken ook meer frisdrank met suiker te consumeren, en zijn ze gemiddeld zwaarder dan mensen die geen light-producten gebruiken. Maar dat betekent volgens het Voedingscentrum, niet ‘dat ze dik werden van de cola light. Waarschijnlijker is dat ze gewicht wilden verliezen en daarom vaker light kopen. Duhhh!
Ook het woord ‘verslavend’ gaat De Graaf, onderzoeker bij de Universiteit van Wageningen, te ver. Als je van de ene op de andere dag geen cola meer drinkt, kun je best een paar dagen koppijn hebben. Maar dat komt vooral door de cafeïne. Suiker is een ander verhaal. De voorkeur voor zoet is aangeboren, het geeft een comfortabel gevoel. ‘Je kunt uitkijken naar cola light zoals je naar de warme maaltijd kunt uitkijken. Het kan je de dag door helpen. Maar verslavend? Dat niet. Je wilt er niet steeds meer van. Zoet komt op enig moment je neus uit.’
Zowel het Voedingscentrum als de Universiteit van Wageningen staan niet bepaald te boek als gezondheidsfreaks, sterker nog, ze staan aan de kant van het bedrijfsleven en niet van de gezondheid van de consument. Feit is dat als iemand eenmaal begint met Light hij of zij daar niet zomaar mee stopt. Bovendien is het minstens zo belangrijk om de negatieve facetten van deze modernste versie te benoemen. En deze zijn zeker bij de frisdrankbedrijven genoegzaam bekend. Maar zoals Michael Moss ook in een van zijn boeken heeft gezegd: ‘Deze bedrijven zijn zelf verslaafd aan hun producten, maar vooral aan het verdienmodel’.
De uiteindelijke conclusie zou moeten zijn dat je van light-producten niet alleen heel dik kan worden, maar ook – op de langere termijn – waarschijnlijk ernstig ziek. Dat er geen of heel weinig calorieën in zo’n blikje zitten, wordt door de marketingafdeling hoog van de toren geblazen, maar dat de verwijderde suiker is vervangen door het kankerverwekkende aspartaam houden ze liever onder de pet.
Wat kan je er zelf aan doen?
Mijn advies zou zijn: stop er mee! Ik ben er van overtuigd dat cola, maar gek genoeg zeker deze light-versies echt heel ongezond zijn voor degene die het drinkt. Maar aangezien ik ook denk dat dat spul echt wel verslavend is, begrijp ik ook dat dat niet zomaar gepiept is.
Wat zou je als alternatief kunnen drinken? Een wijntje, biertje, of zoals we hier thuis vooral drinken, biologische vruchtenlimonade; dat smaakt heerlijk, is niet verslavend en bovendien zitten er alleen maar gezonde voedingsstoffen in. Dit in tegenstelling tot de brouwsels die Coca Cola verkoopt.