In eerdere blogs kwam al vaker het Voedingscentrum langs. Mijn kritiek op haar adviezen is dat die eerder in het belang van de Nederlandse land- en tuinbouwbedrijven zijn, dan in het belang van ons en onze gezondheid. In de ogen van veel diëtisten is het een conservatief bolwerk dat maar moeilijk zijn koers aan wil passen, zelfs als gedegen studies dat aangeven.
Volgens plantaardig diëtist en hoofdauteur van de veganistische schijf, Cilia The wordt de onvrede over het Voedingscentrum breed gedeeld onder diëtisten. Ze schat in Trouw dat ongeveer de helft het maar ouderwets vindt. Dat blijkt ook wel uit de ontwikkelingen die door de jaren heen zichtbaar worden in vernieuwde schijven. Mijn belangrijkste kritiek is dat het Voedingscentrum in zijn adviezen geen onderscheid maakt tussen natuurlijk en onnatuurlijk, terwijl um daar voor mij echt de kneep zit.
Wat is het?
De veganistische versie van de Schijf van Vijf.
Wat zou het Voedingscentrum moeten adviseren?
Dus voedingsproducten die alleen lichaamseigen stoffen bevatten, zijn gezond, in plaats van de huidige supermarktproducten die vooral lichaamsvreemde stoffen als geraffineerde suiker, teveel geraffineerd zout en veel te veel e-nummers bevatten. Ondanks, of misschien wel dankzij de voedingsadviezen van het Voedingscentrum is minstens 65% van alle Nederlanders chronisch ziek (cijfers van het RIVM).
Wat zou Het Voedingscentrum volgens mij dan moeten doen? Eigenlijk hetzelfde als ik doe met chronischgezond.nu, mensen adviseren voedingsproducten te nemen die het immuunsysteem versterken, in plaats van voedingsproducten die het juist verzwakken. Dat wil zeggen voedingsproducten die niet vol (geraffineerde) suiker zitten, maar juist vol antioxidanten.
Waarom is het Voedingscentrum zo ouderwets?
Bij het Voedingscentrum gaan echt nieuwe ontwikkelingen, ontwikkelingen die bijvoorbeeld gaan over het promoten van biologisch of het terugdringen van e-nummers, tergend langzaam; alsof ze net als de voedingsbedrijven, tijd wil kopen. Maar als het gaat om commerciële acties, is het haantje de voorste; zo startte het centrum vorig jaar met een nieuwe campagne, eetwissels genaamd. Hoe kom je erop?
Daarmee zegt het Voedingscentrum gezond en duurzaam eten te willen promoten. Een voorbeeld van zo’n eetwissel: stamppot met amandelen in plaats van spekjes. Dat amandelen in principe gezonder zijn dan spekjes is voor veel mensen duidelijk, maar wat als de stamppot vol zit met pesticiden? Of de amandelen eerst geroosterd worden? Dus een eetwissel als biologische stampot met rauwe amandelen, dat zou pas groot nieuws zijn.
Duurzaam noemt het Voedingscentrum dat. Het benadrukt dat dit centrum niet bepaald uit is op een gezondere wereld binnen een jaar of tien. Niet omdat het Voedingscentrum conservatief is, maar omdat ze belangen heeft. Dat zie je duidelijk terug in de nieuwe Schijf van Vijf (2016); hoewel er steeds meer druk komt op het advies om minder vlees en zuivel te nemen, adviseert het Voedingscentrum doodleuk vleesproducten. Dit tot grote ergernis van een groeiend aantal diëtisten dat vlees geheel uit de schijf wil schrappen.
Verder zit het centrum er in mijn visie met alle andere adviezen ook vet naast. Het heeft me een poosje gekost de op het eerste gezicht best gezonde Schijf van Vijf ter doorzien: alles wat de producten in de supermarkt super ongezond maakt, speelt daar geen enkele rol in. Het volgens mij belangrijkste nieuws – biologische producten bevatten niet de schadelijke stoffen waarmee de producten in de supermarkt wel vol zitten -zullen we niet snel horen. Het zou nog mooier zijn als het Voedingscentrum zou durven toe te geven dat het huidige voedingspatroon er voor zorgt dat zoveel mensen chronisch ziek zijn.
100% Gezonde voeding (of juist niet)?
Op zich heb ik overigens niets tegen het Voedingscentrum, het is goed dat het er is, maar het zou niet HET adviesbureau voor gezonde voeding moeten zijn. Want een goed adviescentrum zou ook ruimte moeten geven voor andere gedachten en opties en zich niet alleen moeten binden aan de Nederlandse landbouw en veeteelt. Om te beginnen gaat het Voedingscentrum niet voor 100% gezonde voeding en legt ze ook niet uit wat het onder ‘gezond’ verstaat, maar vooral beschermt het onze landbouwbedrijven en tuinders. Daar is op zich niets mis mee, maar als jouw taak is om de Nederlandse bevolking voor te lichten over wat gezonde voeding is, dan horen alle producten in de Schijf van Vijf daar niet op.
De inzichten die het Voedingscentrum ons aanbiedt als gezonde of zelfs duurzame adviezen, zijn lang niet altijd gezond of zelfs maar duurzaam, en sommige zijn ettelijke decennia over tijd. Andere adviezen staan al jaren ter discussie, bijvoorbeeld ‘onverzadigd vet is ongezond’. Het is gebaseerd op een oude studie die achteraf niet juist bleek te zijn. Inmiddels wordt dat door veel wetenschappers onderschreven, toch blijft het VC zich daar krampachtig aan vastklampen. Omdat het beter in het plaatje van de industrie past, ook al is het niet waar.
Maar ik kan me wel voorstellen dat een deel van de bevolking net zo ouderwets is als dit centrum, en dat ze daar hun commerciële activiteiten op afstemt. En als het wel de functie van HET adviesbureau van Nederland wil zijn, zou het die doelgroep moeten bedienen, maar ook de meer vooruitstrevende doelgroep. Zeker in deze snel veranderende tijden, zou het doel moeten zijn om alle smaken te bieden, dus ook producten waar geen e-nummers, zoetvervangers of andere ziekmakers in zitten. Om alle kanten van ‘gezond’ objectief te belichten, bijvoorbeeld de nieuwste Schijf for Live, waarin een plantaardig veganistisch eetpatroon wordt aanbevolen.
De Vegan Schijf laat zien welke productgroepen er in een plantaardig voedingspatroon niet mogen ontbreken. De grootste vakken (zie de Schijf van Vijf) zijn ingericht voor groenten en volkoren granen (inclusief aardappelen). Daarna komt het gedeelte dat voor fruit, peulvruchten (inclusief tofu, tempeh, plantaardige zuivel en vleesvervangers) en noten (met zaden en pitten) is ingericht. Calcium-rijke producten binnen elke productgroep krijgen daarbij speciale aandacht en zijn weergegeven in het midden van de Vegan Schijf. Denk aan groene bladgroenten, broccoli, bessen, gedroogde abrikozen en dadels, amandelen, hazelnoten, soja en tofu. In een ring om de schijf staat een 6e productgroep, bestaande uit supplementen (vitamine B12, D, Omega-3 en vocht).
Rob Baan, producent van microgroente en cress, in de ChangeCast van DuurzaamBedrijfsleven, zegt daarover: ‘We heffen verkeerde belastingen, focussen op genezen in plaats van voorkomen en doen te weinig aan educatie over gezonde voeding. Terwijl we hier de beste groenten-kwekers ter wereld hebben. Zijn advies is een Voeding en Gezondheidsminister. Hij propageert ook een schoollunch in ons land, net zoals in de ons omliggende landen.
Zo gezond zijn we niet bezig…
Zo zijn er nog veel meer gezonde voorbeelden. En dat is nodig ook, want zo gezond zijn we met z’n allen niet bezig. Groente en fruit zijn enorme immuunversterkers, we telen in ons land heel veel groente en fruit en toch bungelt ons land ergens onderaan in Europa als het gaat om de consumptie van groente en fruit bij kinderen, een schamele 113 gram per kind. Tot overmaat van van ramp ook nog eens door het overgrote deel van de bevolking gekocht in de supermarkt, waar je de pesticiden er te vaak gratis bij krijgt. In plaats van biologische groente te gaan subsidiëren rekenen we in Nederland sinds vorig jaar zelfs belasting op groente en fruit en groene.
Zelfs de pandemie heeft bij ons (onze politici en overheid) niet het kwartje doen vallen dat het roer drastisch om moet: dat gaat niet alleen over natuurlijke onbewerkte voeding (in plaats van voeding met synthetischer stoffen), maar ook over allerlei kunstmatige chemische stoffen in het water, in de lucht en in onze aarde. Nog steeds komt niemand met het idee dat deze pandemie wel eens veroorzaakt zou kunnen zijn door ons onnatuurlijke leven. Sterker nog de natuur – inclusief het virus – wordt aan aller kanten tegen gewerkt. De arrogantie is zo groot dat we denken de natuur de baas te kunnen zijn.
Sterker nog, we gaan de verkeerde kant op.
Zolang het mantra ‘Het vaccin is de enige oplossing’ blijft klinken, zolang de discussie niet gaat over andere manieren om je te beschermen tegen ziektekiemen – bijvoorbeeld door chemische en giftige stoffen te verbieden, natuurlijke voeding te promoten of door voor natuurlijke immuniteit te gaan in plaats van de synthetische vaccinaties, gaan we simpelweg de verkeerde kant op.
Pas als je je realiseert en durft toe te geven dat suiker ongewenst is, en antioxidanten juist welkom, kunnen we rechtsomkeert maken en er voor zorgen dat ons immuunsysteem op volle sterkte onze gezondheid gaat verbeteren, waardoor het aantal chronisch zieke mensen in Nederland met een noodvaart omlaag zal gaan. Dan pas hoeven we ons niet meer druk te maken om de dingen waar we ons nu wel druk om (blijven) maken. Gelukkig heb jij chronischgezond.nu…