AGE’S

Ze zijn giftig en je krijgt ze dagelijks binnen: ra ra, wat is dat? Advanced glycation end products ofwel AGEs. Helen Vlassara deed er uitgebreid onderzoek naar. Haar conclusie: ‘Moderne voeding staat er stijf van. Tijdens de bereiding thuis kan het gehalte nog verder oplopen. Vrijwel niemand heeft van AGEs gehoord, maar dat staat op het punt te veranderen: AGEs gaan de wereld van voeding en gezondheid op de kop zetten.’

https://www.youtube.com/watch?v=PlgLB5jV2kY

Wat zijn het?

AGEs (Advanced Glycation End products) zijn de bruinkleurige resultaten van de Maillard-reactie. Dat is de chemische verbinding van suikers en eiwitten of suikers en vetten. Die reactie treedt onder andere op tijdens het koken, waardoor voedsel zijn heerlijke geur en smaak krijgt. Ontwikkelaars van gerijpte kazen bijvoorbeeld, bestuderen uitvoerig hoe de Maillard-reactie optimaal kan worden benut. Kort samengevat: hoe hoger de temperatuur, hoe langer de kook- of baktijd, hoe meer AGEs vormen.

Waar komen AGEs vandaan?

Met baanbrekend onderzoek heeft prof. dr. Helen Vlassara aangetoond dat het verminderen van de AGEs die we via voeding binnenkrijgen, tot grote gezondheidswinst leidt. Daardoor weten we vrijwel zeker dat de AGEs die ontstaan tijdens de bereiding van voedsel ook terecht komen in de weefsels en daar schade aanrichten. Tijdens de perspresentatie van het boek luidt ze de noodklok, die duidelijk ook bestemd is voor de voedingsindustrie:

‘De hoeveelheid onderzoek die we hebben gedaan is overtuigend. De degradatie van de gezondheid die we momenteel zien, hangt samen met de toegenomen consumptie van AGEs. Doordat ze zo smakelijk zijn, zorgen AGEs ervoor dat we ons overeten. Ze verhogen de belasting van het lichaam met oxidanten, veroorzaken insulineresistentie en chronische ontstekingen. Als we proefdieren én mensen een dieet geven dat minder AGEs bevat, zien we dat het lichaam zich binnen enkele maanden herstelt.’

Producten als kaas, vlees, gebrande noten en bacon zijn rijk aan AGEs, maar totaal uitbannen is gelukkig niet nodig. ‘Als je de hoeveelheid AGEs uit voeding terugdringt tot de helft, kom je op een veilig niveau en kunnen de nieren zoveel AGEs uitscheiden, dat ze zich niet overmatig ophopen in de weefsels.

AGE’s  komen ook in grote hoeveelheden in onze voeding voor. Zij ontdekte zo’n dertien jaar geleden al dat die AGE’s dezelfde schade aanrichten als de AGE’s die we zelf maken. AGE’s in voeding ontstaan voornamelijk bij karamellisatieprocessen. Een bruine korst op het brood of het bruinkleuren van vlees bij bakken, frituren, barbecueën, grillen en roosteren. Denk aan chips, gebakken spek en pindakaas. Door studie met muizen bleek dat de groep muizen die een AGEarm dieet kreeg gemiddeld langer in leven bleef dan de groep muizen met een normaal dieet. Het ene na het andere krantenartikel verscheen. De boodschap was duidelijk: ‘We moeten erg uitkijken met wat we eten. Eerst is suiker heel erg slecht en nu krijgen we dit weer’

Wat zijn de gevolgen?

AGEs ontstaan ook in het lichaam. Doordat glucose wordt gekoppeld aan collageen, andere eiwitten of vetten. AGEs worden afgevoerd door de nieren, maar ze stapelen ook in de weefsels. Daar dragen ze bij aan ongeveer elke denkbare welvaarts- en verouderingsziekte, van diabetes, Alzheimer en hart- en vaatziektes tot staar en stijve pezen. Geen enkele wetenschapper die twijfelt aan de schadelijkheid van AGEs zodra ze eenmaal de cellen en weefsels barricaderen.

Bij mensen met diabetes die continu hoge bloedsuikerspiegels hebben, raakt de AGE-vorming in een stroomversnelling waardoor de pezen zo stijf worden dat schouders en handen hun soepelheid verliezen. Daardoor heeft men jarenlang gedacht dat glucose in het bloed de bottleneck was voor AGE-vorming en dat AGEs in voeding nauwelijks een rol spelen.

Hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde, Casper Schalkwijk, die al jaren onderzoek doet naar de schadelijke effecten van AGE’s zegt daarover: ‘Over de AGE’s die ons lichaam zelf maken, kan ik kort zijn. Hoe ouder we worden hoe meer AGE’s we in ons lichaam hebben. Werken je nieren niet goed of heb je diabetes dan worden er meer AGE’s in het lichaam gevormd. Dat AGE’s zorgen voor ouderdomskwalen is een feit, maar het goede nieuws is dat we de AGE’s ook kunnen terugbrengen door beweging en minder eten.

Of de AGE’s uit voeding nu dezelfde schade kunnen aanrichten, is nog maar de vraag. Ik heb Helen Vlassara hoog zitten maar er is veel aan te merken op haar onderzoeken. Zo heeft ze voornamelijk met muizen gewerkt en met mensen alleen in kleine aantallen. We beginnen nu in Nederland een grootschalig, breed gedragen onderzoek om te kijken welke rol AGE’s uit voeding hebben op ons verouderingsproces. Het zal nog enige tijd duren voor we zeker weten of AGE’s uit voeding schadelijk zijn.’

Wat is het anti-AGE-dieet?

Wat zou je volgens Vlassana moeten laten staan of in ieder geval minderen?

• Beperk dierlijke eiwitten tot een kwart van je bord, vul de rest met groente, volkorenproducten en fruit.  Die bevatten weinig versuikerde eiwitten.
• Beperk bakken, braden en roosteren; stoom, stoof of pochee. Hoe hoger de temperatuur, hoe langer de kooktijd, hoe meer AGEs worden gevormd. Bereid je maaltijd dus bij een lagere temperatuur en verminder de kooktijd.
• Voedsel dat rijk is aan geoxideerde vetten of eiwitten zorgen voor een kettingreactie waardoor veel eiwitten versuikeren. Vermijd dus vlees in combinatie met suikerrijk voedsel, bewerkte kazen of vlees met bacon. 
• Bekend is dat citroensap vet afbreekt, maar zulke zuren onderdrukken ook AGE-vorming. Marineer een paar uur voordat je vlees bakt met een marinade van rode wijn, azijn, tomatensap of citroensap.

Weten we genoeg over AGE’s?

Hoewel sommige wetenschappers, zoals gebruikelijk, oproepen tot meer onderzoek, vindt Vlassana dat we geen tijd te verliezen hebben en dus NU aan de slag moeten gaan. ‘Het menselijke leed en de kosten van de huidige welvaartsepidemieën zijn te groot. Er is geen enkele reden om het toepassen van deze kennis uit te stellen in afwachting van het laatste stukje wetenschappelijk bewijs. Het anti-AGE-dieet werkt en kan veilig gecombineerd worden met elk ander dieet. Zonder dat mensen honger hoeven te leiden. We kunnen de moderne epidemieën met simpele maatregelen een halt toeroepen. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen dat zo snel mogelijk ontdekken.’